نکات میان ترم درس ژنتیک – دانشگاه تهران

درس ژنتیک به عنوان یکی از حوزه‌های مهم علوم زیستی، با بررسی و تحلیل روند انتقال ژنتیکی و ویژگی‌های مربوط به آنها، به بررسی تکامل و چگونگی توسعه جانداران می‌پردازد. در دوره‌ی میان ترم درس ژنتیک، موضوعات گوناگونی مورد بررسی قرار می‌گیرد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:

1. ژنتیک مولکولی: در این بخش، به بررسی ساختار مولکولی ژن‌ها و عملکرد آنها پرداخته می‌شود. ژنتیک مولکولی به بررسی ساختار DNA و RNA، پروتئین‌ها، و نیز مکانیسم‌های ترجمه و ترانسکریپت می‌پردازد.
2. ژنتیک پاپولاسیونی: در این بخش، به بررسی جمعیت‌های ژنتیکی، چگونگی تنوع ژنتیکی و تاثیر آن در تکامل و انتخاب طبیعی پرداخته می‌شود. همچنین، در این بخش به بررسی عواملی مانند مهاجرت، چرخه‌ی حیات جانداران، و تنوع زیستی پرداخته می‌شود.
3. ژنتیک پزشکی: در این بخش به بررسی نقش ژنتیک در ایجاد بیماری‌های مختلف و نیز روش‌های تشخیص و درمان آنها پرداخته می‌شود. به عنوان مثال، برخی از بیماری‌های ژنتیکی مانند سرطان‌های خانوادگی، بیماری هانتینگتون، بیماری کیستیک فیبروز و … در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرند.
4. ژنتیک تکاملی: در این بخش، به بررسی تکامل و نحوه‌ی توسعه جانداران از طریق تکامل پرداخته می‌شود. این بخش شامل موضوعاتی مانند نظریه‌ی تکامل، آیین‌نامه‌های ژنتیکی، انتخاب طبیعی و اتفاقات تصادفی در تکامل، نسل‌سوم‌شدگی و غیره می‌شود.

5. ژنتیک انسان: در این بخش به بررسی ژنتیک انسان و تاثیر آن در سلامت و بیماری‌های انسان پرداخته می‌شود. موضوعاتی مانند ارث بری بیماری‌های ژنتیکی در خانواده‌ها، تشخیص بیماری‌های ژنتیکی، ژنتیک مولکولی در انسان و روش‌های درمانی بیماری‌های ژنتیکی در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرند.
6. ژنتیک کشاورزی: در این بخش، به بررسی تاثیر ژنتیک در کشت و صنعت کشاورزی پرداخته می‌شود. موضوعاتی مانند تولید و اصلاح گیاهان، تولید و اصلاح حیوانات، و نیز کاربردهای بیوتکنولوژی در کشاورزی در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرند.

در دوره‌ی میان ترم درس ژنتیک، علاوه بر مطالعه‌ی تئوری، دانشجویان به صورت عملی نیز با موضوعات مختلف ژنتیکی آشنا می‌شوند. به عنوان مثال، در آزمایشگاه، دانشجویان با روش‌های مختلف جداسازی DNA، الکتروفورز ژلی، اصلاح گیاهان، و نیز روش‌های تشخیص بیماری‌های ژنتیکی آشنا می‌شوند. هدف این دوره‌ی آموزشی، آشنایی دانشجویان با مفاهیم اساسی

4. هرمزوم های مشترک (Homologous Chromosomes)

هرمزوم های مشترک (Homologous Chromosomes) دو تن از کروموزوم های یک گونه هستند که در یک سلول جفت شده اند. در هر جفت، یک کروموزوم به ازای هر والد، به عنوان یک کروموزوم همیلوگ (Homologous Chromosome) مشخص می شود. در این حالت، هر کروموزوم همیلوگ شامل جفتی از کروماتید هاست که از والدین متفاوت به دست آمده اند. در نتیجه، هر کروموزوم همیلوگ دارای ژن های مشابهی است اما آن ها ممکن است تفاوت های زیادی در نوع و ترتیب ژن ها و همچنین تفاوت های فیزیکی داشته باشند.

5. فازهای مختلف تقسیم سلولی

تقسیم سلولی شامل دو فاز اصلی است: میوز و میتوز. هر فاز شامل مراحل مختلفی است که توسط مراحل زیر تشکیل می شود:

• فاز G1: در این فاز، سلول به اندازه کافی رشد کرده است و آماده برای تقسیم است. در این فاز، سلول در حال سنتز پروتئین ها و افزایش حجم سیتوپلاسم است.
• فاز S: در این فاز، دو کروماتید هر کروموزوم اصلی که از فاز G1 به دست آمده اند، تکثیر شده و به دو کروماتید همان کروموزوم تبدیل می شوند.
• فاز G2: در این فاز، سلول به اندازه کافی رشد کرده است و آماده برای تقسیم نهایی است. در این فاز، سلول به سنتز پروتئین ها و بررسی مجدد DNA پرداخته و هر گونه خطای موجود را اصلاح می کند.
• فاز میتوز: در این فاز، تقسیم سلولی نهایی اتفاق می

همانطور که قبلا گفته شد، ژنتیک یکی از رشته های مهم زیست‌شناسی است که به مطالعه ارث و وراثت موجودات زنده می‌پردازد. در دوره میان‌ترم درس ژنتیک دانشگاه تهران، بسیاری از مباحث مهم و پیچیده در این حوزه بررسی شده است. به عنوان مثال، در این درس به بررسی نحوه عملکرد ژن ها در سلول های زنده، نحوه انتقال ژن ها به نسل های آینده، نحوه ایجاد تغییرات ژنتیکی در سطح مولکولی، بررسی مفهوم وراثت چند ژنی و همچنین بررسی مفهوم موتاسیون و نحوه ایجاد آن در سلول ها پرداخته شده است.

درس ژنتیک به دانشجویان کمک می‌کند تا بهتر بفهمند چگونه ارث‌برداری و وراثت در موجودات زنده اتفاق می‌افتد و چگونه این فرایند می‌تواند در طبیعت و در پزشکی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، این درس به دانشجویان کمک می‌کند تا درک بهتری از بیماری‌های ژنتیکی داشته باشند و روش‌های جلوگیری از آنها را فرا بگیرند. به عنوان مثال، بررسی ژنتیک بیماری های مانند سرطان، دیابت و بیماری های قلبی عروقی و نحوه انتقال آنها به نسل های آینده بسیار مهم و ضروری است.

همچنین در این درس، به بررسی نحوه کار با الگوهای ژنتیکی و نحوه انجام تحقیقات ژنتیکی پرداخته می‌شود. این مباحث می‌توانند برای دانشجویانی که قصد دار